Ով կարո՞ղ է ձեզ գաղտնալսել եւ ինչ անել

Գաղտնալսման թեման Հայաստանում շատ
ակտուալ է․ երբ գաղտնալսում են հենց
գլխավոր գաղտնալսողին, պարզ է, որ առնվազն տեսականորեն վտանգը այդքան էլ
տեսական չէ։ Իսկ եթե գործ ունես լրագրողական գործունեության հետ, ապա հասկանալի է,
որ կարող ես լինել ավելի հավանական թիրախ, քան հասարակ քաղաքացին։ Եվ որպես
լրագրող ունես տեղեկատվութունը պաշտպանելու խնդիր։ Չնայած, սա վերաբերում է
բոլորիս։

Ո՞վ կարող է գաղտնալսել

Որ մարմինները, ընդհանրապես, իրավունք ունեն իրականացնել ՀՀ֊ում
օպերատիվ-հետախուզական գործունեությունմ, որի մի մասը հենց կազմում է գաղտնալսումը։

Ըստ Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին ՀՀ օրենքի 8֊րդ հոդվածի․

Օրենքով իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակներում լայն իմաստով
օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնելու իրավունք ունեն`

1) ոստիկանությունը.

1.1) ռազմական ոստիկանությունը.

2) ազգային անվտանգության մարմինները.

3) հարկային մարմինները.

4) մաքսային մարմինները` մաքսանենգության և այլ հանցագործությունների խափանման ու
բացահայտման նպատակով.

5) քրեակատարողական ծառայությունը` միայն քրեակատարողական հիմնարկներում:

Սակայն բուն գաղտնալսողների ցանկը սահմանափակվում է ԱԱԾ֊ով ու Ոստիկանությունով։

Ինչպես ասաց փաստաբան Արա Ղազարյանը, Ոստիկանությունում կա հատուկ օպերատիվ
բաժին, որը միայն կարող է իրականացնել գաղտնալսում։ Իհարկե, միայն դատարանի
որոշումով։ Ոստիկանությունը օգտվում է ԱԱԾ֊ի ենթակառուցվածքներից։ (Ըստ օրենքի,
միայն Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության հանրապետական
մարմնի համակարգում գործող օպերատիվ-տեխնիկական գլխավոր վարչությունը)

ԱՆշուշտ, այստեղ կա մեծ խնդիր։ Փաստացի, ԱԱԾ֊ն անընդհատ ներգրավված է ոչ
միայն հետախուզական, այլ նաեւ հետաքննական գործընթացների մեջ, եւ ոստիկանների
կողմից իրականացվող օպերատիվ աշխատանքների ընթացքում իրականացվող
գաղտնալսումները հասանելի են նաեւ Ազգային անվտանգությանը։ Ինչը դարձնում է
ԱԱԾ֊ն շատ ավելի ազդեցիկ մարմին։ Ընդ որում, դրա գործառույթներից ելնելով,
հետաքննական գործությեության ընթացքում իրականացվողն էլ է ընկնում գաղտնիության
տակ եւ մնում է անվերահսկելի հասարակության կողմից։

Ի՞նչ են մտածում խմբագիրները

«Մեդիամաքս» գործակալության տնօրեն Արա Թադեւոսյանի մոտեցումը այնպիսին է,
որ ընդհանուր առմամբ զգուշությունը լրագրողի համար լավ բան է, սակայն հիմա ինքը
վտանգ չի տեսնում․ «Գաղտնալսման ենթարկվելու հատուկ մտավախություն չունեմ:
Միաժամանակ, կարծում եմ, որ բոլոր ժամանակներում եւ բոլոր երկրներում լրագրողները
փորձում են զգայուն թեմաների մասին հեռախոսով չխոսել՝ հնարավոր ռիսկերից խուսափելու
համար: Բայց, կրկնեմ, որեւէ պատճառ չեմ տեսնում կարծելու, որ այսօր Հայաստանում
հնարավոր գաղտնալսման թեման առավել արդիական է դարձել»:

Ըստ iLur.am խմբագրի Քրսիտինե Խանումյանի, խնդիրը նաեւ նրանում է, որ ոչ միայն
պետական մարմինները կարող են գաղտնալսել․ « Նորմա՞լ է «գաղտնալսվելը»: Ոչ:
Դա պետք է տեղի ունենա միայն ծայրահեղ դեպքերում՝ միայն պետական անվտանգությանն
առնչվող հարցերի շրջանակում: Ոչ թե մտացածին, այլ՝ իրական: Մնացած բոլոր դեպքերում
գաղտնալսումը հանցագործություն է եւ անթույլատրելի: Առավել դատապարտելի է, երբ
պետության մեջ գաղտնալսելու հնարավորություն է ունենում մասնավոր անձը: Այսինքն,
հարցն անգամ քննարկման ենթակա չէ: Դա հանցանք ու ճնշում է, եւ վերջ:
Իսկ իրավական ու բովանդակային տեսանկյունից դուրս, զուտ տեխնիկական առումով
անձամբ իմ լրագրողական գործունեության համար գաղտնալսումը խոչընդոտ չի եղել,
քանի որ այսպես ասած «ինչ խոսել եմ հեռախոսով, այդ ամենը հետո գրել եմ նյութերիս մեջ»:
Ի դեպ, սա ասում եմ որպես մարդ, ում տարիներով գաղտնալսել են: 2008 թվականին
գաղտնալսման պատճառով իմ հեռախոսը ամիսներով չի անջատվել, չնայած, որ ես մի
քանի ամիս միտումնավոր չեմ վճարել հեռախոսային խոսակցություններիս համար:
Ամիսներ անց այդ ամբողջ ամիսների պարտքը ստիպված եմ եղել միանգամից վճարել:
Այսինքն՝ գաղտնալսեն, թե ոչ՝ ես իմ գործը անում եմ:
Բայց կարծում եմ՝ կգտնվեն լրագրողներ, որոնց պարագայում այդ գաղտնալսումները
կարող են դառնալ հետագա շանտաժի եւ լրագրողական գործունեությունը սահմանափակելու
միջոց: Այսինքն, եթե լրագրողի ինչ-ինչ խոսակցություններ այլ անձանց տրամադրության
տակ չհայտնվեին եւ չդառնային ճնշման միջոց, նա կարող էր ավելի ազատ լիներ իր
մասնագիտական գործունեության մեջ»:

Լրագրողները, իմ փորձից ասեմ, որպես մարդ, որը բազմաթիվ թրեյնինգներ է անցկացրել,
Հայաստանում բավականին քիչ են մտահոգվում անվտանգության թեմաներով։ Սակայն,
ինչպես ասվում է․ եթե դու պարանոյիկ ես, դա դեռ չի նշանակում, որ քեզ չեն հետեւում։
Այնպես որ, արժի մի քանի բան հաշվի առնել, որպեսզի պաշտպանվել նույնիսկ տեսական
գաղտնալսումից։ Առավելեւս, որ լրագրողը անընդհատ աշխատում է գաղտնի աղբյուրների
հետ, եւ հենց աղբյուրների պաշտպանությունը պետք է մոտիվացնի նրան ավելի զգուշավոր
լինել կոմւնիկացվելուց։

Ինչպե՞ս խուսափել գաղտնալսումից

Այսպիսով․ ինչպես խուսափել գաղտնալսումներից։ Մի քանի կետով մի քանի խորհուրդ․

ա․ Պետք է ապրել կանխավարկածով, որ GSM կապը, այսինքն, բջջային հեռախոսակապը եւ
SMS֊ները, հուսալի չեն։

բ․  Օգտագործելով սարքից սարք գաղտնագրում (end-to-end encryption) կիրառող
մեսենջերները՝ դուք դարձնում եք անմիջական գաղտնալսումը գրեթե անհնարին
(առնվազն տեղական հատուկ ծառայությունների համար)։ Բացի դրանից, ձեր գրառումները
եւ խոսակցությունները հասանելի չեն բաց տեսքով նաեւ հենց այդ ծառայությունները
տրամադրող կազմակերպություններին։ Այսինքն, իրենց սերվերներից նույնպես արտահոսք
լինել չի կարող։ Նման գաղտնագրում օգտագործվում է Facebook Messenger֊ում, եթե
միացնում եք secret conversation, Viber֊ում, WhatsApp֊ում, Telegram֊ում, եթե միացնում եք
secret chat, Signal֊ում: Signal֊ը նաեւ բաց կոդերով ծրագիր է, այսինքն, կարող եք համոզված լինել, որ մեջը արտադրողի կողմից ներդրում արված չէ։ Մնացած մեսենջերները կարող են պարունակել ներքին խոցելիություններ, որոնց մասին մենք կարող ենք իմանալ միայն տարիներ անց։ Այնպես որ, գերադասելի է օգտվել Սիգնալից։ 

Գ․ Եթե խոսքը գնում է գրավոր գաղտնի տեղեկատվության մասին, ապա գերադասելի է
այն ոչնչացնել երկու հեռախոսների վրա։ Քանի որ միշտ չէ, որ դուք կարող եք համոզված
լինել, որ ձեր զրուցակիցը չի մոռանա հեռացնել իր սարքից տեղեկատվությունը, ապա
միացրեք խոսակցության ինքնաոչնչացումը Messenger֊ում, Telegram֊ում եւ այլն,
WhatsApp֊ում ավարտից հետո կարող եք երկկողմանի ջնջել հաղորդագրությունները։

դ․  եթե դուք անհատական լուրջ թիրախ եք, ապա պետք է ուշադրություն դարձնեք նաեւ բուն
հեռախոսի պաշտպանությանը։ Հատուկ ծառայությունները աշխարհում իրականացնում են
նաեւ հարձակումներ հենց սարքերի վրա։ Հաճախ, եթե իրենք այդ հնարավորությունները
տեխնիկապես չունեն, ապա վարձում են մասնագետների, որոնք գոյություն ունեն
միջազգային շուկայում։ Հայաստանի ուժային կառույցների կողմից նման սցենարների
իրականացման մասին մենք տեղեկատվություն չունենք։ Սակայն, օրինակ, Ադրբեջանը
միջազգային շուկայից նման գնումներ իրականացնում է։ Եվ հայաստանյան լրագրողը
տեսականորեն կարող է դառնալ թիրախ ադրբեջանական հատուկ ծառայությունների
համար։ Այս դեպքում, եթե սմարթֆոն եք կրում,  առնվազն պետք է խուսափել
ոչ֊պաշտոնական տեղերից ներբեռնել հավելվածներ եւ ունենալ միշտ թարմացվող
օպերացիոն համակարգով հեռախոս։ Այսինքն, ունենալ թարմացվող iPhone։ Կամ, եթե
Android հեռախոս եք կրում, այն պետք է նույնպես թարմացվող լինի, ինչը այս դեպքում
ավելի բարդ է։ Քանի որ արտադրողների մեծ մասը բավականին շուտ դադադրեցնում
են սմարթֆոնների սպասարկումը։ Այդ իսկ պատճառով գերադասելի է ունենալ «մաքուր»
Անդրոյիդով հեռախոս, որը ամիսը մեկ ստանում է անվտանգության թարմացումներըւ։
Նման հեռախոսների ցանկը կարելի է գտնել այստեղ։

Ե․ Եթե դուք համարում եք, որ այնքան լուրջ թիրախ եք, որ ձեր հետեւից ընկած է մի ողջ
օպերատիվ խումբ, ապա հարկավոր է դադադրել կարդալ այս հոդվածը եւ շաատ ավելի
լուրջ մտահոգվել ձեր անվտանգության հարցերով, քանի որ միայն վերոհիշյալ կետերը
ձեր համար խաղալիք են։

Հավելված.

Թեմային առնչվող հատվածներ Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին ՀՀ օրենքից․  

Հոդված 8.

Օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինները

1. Օրենքով իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակներում
օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնելու իրավունք ունեն`

1) ոստիկանությունը.

1.1) ռազմական ոստիկանությունը.

2) ազգային անվտանգության մարմինները.

3) հարկային մարմինները.

4) մաքսային մարմինները` մաքսանենգության և այլ հանցագործությունների խափանման
ու բացահայտման նպատակով.

5) քրեակատարողական ծառայությունը` միայն քրեակատարողական հիմնարկներում:

2. Սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված մարմիններն իրենց կառուցվածքում պետք է
ունենան համապատասխան ստորաբաժանումներ, որոնց վրա է դրված
օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների իրականացումը: Այդ ստորաբաժանումների
կառուցվածքը, ենթակայությունը, ինչպես նաև աշխատանքի կազմակերպման և
օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների փաստաթղթավորման կարգը սահմանում է
օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմնի ղեկավարը:

3. Օպերատիվ ստորաբաժանումների աշխատակիցներն իրենց գործունեությունն
իրականացնելիս ղեկավարվում են օրենքով և ենթարկվում իրենց անմիջական ղեկավարին:
Հրաման կամ ցուցում ստանալու դեպքում օպերատիվ ստորաբաժանման աշխատակիցը
պարտավոր է ստացած հրամանի կամ ցուցումի օրինականության վերաբերյալ իր
կասկածների մասին անհապաղ գրավոր զեկուցել հրամանը կամ ցուցումը տվողին կամ նրա
վերադասին կամ նրանց փոխարինող անձին: Եթե ցուցում տվողը գրավոր հաստատում է
տրված հրամանը կամ ցուցումը, ապա օպերատիվ ստորաբաժանման աշխատակիցը
պարտավոր է դա կատարել, բացառությամբ, եթե դա կհանգեցնի օրենքով սահմանված
քրեական պատասխանատվության: Օպերատիվ ստորաբաժանման աշխատակցի կողմից
այդ հրամանի կամ ցուցումի կատարման համար պատասխանատվությունը կրում է դրանք
գրավոր հաստատած անձը:

4. Օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինների
աշխատակիցները կարող են համատեղ ընդունված գերատեսչական նորմատիվ իրավական
ակտերով սահմանված կարգով համագործակցել սույն օրենքով նախատեսված
օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ անցկացնելիս:

5. Օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինները
ֆինանսավորվում են պետական բյուջեի միջոցներից:

Հոդված 9. Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության հանրապետական
մարմնի համակարգում գործող օպերատիվ-տեխնիկական գլխավոր վարչությունը

(վերնագիրը խմբ. 08.04.09 ՀՕ-87-Ն)



1. Սույն օրենքով նախատեսված հեռախոսային խոսակցությունների վերահսկում
օպերատիվ-հետախուզական միջոցառման անցկացումն ապահովում է միայն
Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության հանրապետական
մարմնի համակարգում գործող օպերատիվ-տեխնիկական գլխավոր վարչությունը
(այսուհետ` Գլխավոր վարչություն) այդ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումն
իրականացնելու իրավասություն ունեցող մարմինների միջնորդության հիման վրա`
սույն օրենքով սահմանված կարգով:

2. Գլխավոր վարչության ընդհանուր ղեկավարումն իրականացնում է Հայաստանի
Հանրապետության ազգային անվտանգության հանրապետական մարմնի ղեկավարը:
Գլխավոր վարչության անմիջական ղեկավարումն իրականացնում է Գլխավոր վարչության
պետը, որին պաշտոնի նշանակում և պաշտոնից ազատում է վարչապետը` Հայաստանի
Հանրապետության ազգային անվտանգության հանրապետական մարմնի ղեկավարի
ներկայացմամբ: Գլխավոր վարչության պետի պաշտոնն ազգային անվտանգության
մարմիններում ծառայողների գլխավոր խմբի պաշտոն է:

3. (մասն ուժը կորցրել է 23.03.18 ՀՕ-270-Ն)

4. Գլխավոր վարչությունը հեռահաղորդակցության օպերատորի մոտ ապահովում է
համապատասխան օպերատիվ-տեխնիկական անհրաժեշտ պայմաններ` սույն
օրենքով լիազորված մարմինների կողմից հեռախոսային խոսակցությունների վերահսկում
օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումն իրականացնելու համար:

Գրառումը պատրաստվել է Շվեդիայի եւ Internews (Audience understanding and digital support ծրագրի ) ֆինասնական աջակցությամբԼ Տվյալ հրապարակումը արտահայտում է միայն հեղինակի կարծիքները։

ՈՒՂԻՂ ԵԹԵՐՆԵՐԻ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԸ (ինչպես ձևափոխվեց տեղեկատվական դաշտը)

ՀՀ-ում թավշյա հեղափոխության ընթացքում սոցիալական մեդիաներն ունեցան ամենակարևոր դերերից մեկը։ Հիմնական հաղորդակցամիջոցը ավանդական ԶԼՄ-ից տեղափոխվեց դեպի նորագույն տեխնոլոգիաներ, ուղիղ եթերներ սոցիալական հարթակներում։ Նույնիսկ օնլայն լրատվականներն այդքան մեծ ազդեցություն չունեցան տվյալ ժամանակահատվածում։

Բնականաբար, Հայաստանի թիվ 1 սոցիալական ցանցը՝ Ֆեյսբուքը, որն ունի ամենամեծ լսարանը, ամենահիմնական հարթակն էր, որտեղ ծավալվում էին քննարկումները և տարածվում էին նյութերը։ Ավելին, վերջին ամսվա ընթացքում հայաստանյան Ֆեյսբուքի լսարանը մոտ 10% աճ ունեցավ․ 1 մլն 100 հազ. ակտիվ օգտատերից մինչև 1 մլն 200 հազ. ակտիվ օգտատեր1։

Ինչպես հետևում է, օրինակ, հոդվածի հեղինակի Թվիթերի հաշվի (https://twitter.com/Kornelij) այցելությունների դինամիկայից, ապրիլի 15-ից հետո նկատվում է գրառումների դիտումների կտրուկ աճ (տե՛ս Նկար 1).

Գերակտիվ էր նաև Ինստագրամը։ Այստեղ լսարանը հասնում է ֆեյսբուքյան լսարանի կեսին․ 560 հազ. ակտիվ օգտատեր։ Սակայն այս լսարանն ավելի երիտասարդ է, մոտ 80%-ը կազմում են մինչև 35 տարեկան երիտասարդները։

Կտրուկ ավելացել էր նաև Թվիթերի լսարանը. սոցցանցի յուրահատկություններից մեկն այն է, որ հարթակն ավելի բաց է որոնումների համար, և ընթերցողների զգալի մասն արտասահմանցիներ են, որոնց հետաքրքրում է Հայաստանի ներքաղական կյանքը (տե՛ս Նկար 1, 2):

Սակայն ամենահեղափոխականը տեղեկատվական հոսքերում ուղիղ եթերների գերակշռումն էր։ Հիմնական լսարանը միտված էր օգտվելու Ֆեյսբուքի և Յութուբի ուղիղ եթերներից։

Որպես հետևանք՝ ինտերնետ կապը ծայրահեղ ծանրաբեռնված է աշխատել, սպառումը, ըստ պրովայդերների, գերազանցել է բնական վիճակի 300%-ը․ «Թրաֆիկի ծավալների նման կտրուկ աճին տեխնիկապես որևէ ցանց պատրաստ չէ։ Սովորաբար ցանցի և կապուղիների պլանավորումը կատարվում է թրաֆիկի օրինաչափ ծավալներից մոտ 20-30% ավելի ռեզերվային թողունակությունն ապահովելու հաշվարկով։ Իսկ վերջին օրերին թրաֆիկի պահանջարկն ավելացել է ոչ թե 20, 30 կամ 50, այլ միջինը մոտ 300%-ով»2։

Հիմնական լրատվամիջոցները, որոնք իրականացրել են ուղիղ եթերներ ապրիլ-մայիսի ընթացքում, իրենց ողջ պատմության մեջ ամենադիտված տեանյութերն են արձանագրել այդ ժամանակահատվածում (տե՛ս Նկար 3-5).

Ինչ վերաբերում է ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերներին, ապա այս գործիքն օգտագործվում էր բազմաթիվ քաղաքացիների կողմից։ Իհարկե, ամենաազդեցիկ ֆեյսբուքյան էջն այս ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանինն էր (տե՛ս Նկար 6):

Ավելին, Փաշինյանի ուղիղ եթերները ռեկորդային դիտումներ էին գրանցում Հայաստանի համար։ Նորանշանակ վարչապետի ուղիղ եթերը Բաղրամյան 26-ից դիտվել է մեկ միլիոն անգամ, ինչը հայաստանյան Ֆեյսբուքի հատվածի համար աննախադեպ է (տե՛ս Նկար 7):

Թավշյա հեղափոխությունը նոր ձևաչափեր ստեղծեց Հայաստանի սոցիալական մեդիաների, ինչպես նաև ընդհանուր տեղեկատվական դաշտում, ինչի հետևանքներն ավելի ցայտուն կերևան մոտ ապագայում, երբ նոր մոտեցումները դառնան առօրեական։

1 Ֆեյսբուքի գովազդային հարթակի տրամադրած տվյալներն են։

2 Հայաստանում ապրիլի 13-ից արձանագրվել է ինտերնետային թրաֆիկի սպառման կտրուկ աճ, https://www.azatutyun.am/a/29206587.html

ՀԱՄԱՑԱՆՑԻ ԵՎ ԲՋՋԱՅԻՆ ԿԱՊԻ ՆԵՐԹԱՓԱՆՑՈՒՄԸ, ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՄԵԴԻԱՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ (2017Թ.)

Հայաստանում ինտերնետ կապի ներթափանցումը 2015 և 2016թթ. փոխվել է մոտ 10%-ով․ համապատասխանաբար՝ բնակչության 55.29% և 64.2%-ն էր օգտվում ինտերնետ կապից1։ 2017թ. ինտերնետ կապի օգտագործումն ինչ-որ չափով վերաբաշխվել է, նոր հարթակներ են առաջ անցել, ձևափոխվել են սոցիալական մեդիաների լսարանները։

Ստորև ներկայացնենք հիմնական ցուցանիշները, որոնք վերաբերում են 2017թ. կեսին, երկրորդ և երրորդ եռամսյակին՝ համեմատելով նախորդ ցուցանիշների հետ։ ՏՀՏ տվյալները վերցված են կազմակերպությունների պաշտոնական հաշվետվություններից, որոնք հրապարակվում են եռամսյակը մեկ և տեղադրվում կազմակերպությունների կայքերում։ (Տվյալները 2017թ. երկրորդ կիսամյակի վերաբերյալ են։ Աճը փակագծերում համեմատվում է 2017թ. առաջին եռամսյակի տվյալների հետ2)։

Բջջային կապի բաժանորդագրություններ

Բջջային կապի ընդհանուր բաժանորդների թիվը կազմել է 3 462 956 - աճը եռամսյակում կազմել է 61 537։

Բաշխումն ըստ օպերատորների․

• Vivacell - 2 107 603 (+33 174)

• Beeline - 913629 (+37 269)

• Ucom (former Orange) - 441724 (-8 906)

Ինտերնետի սպառում

Տվյալներն ըստ խոշոր մատակարարների․

Armentel -

• Լայնաշերտ ինտերնետ հասանելիության բաժանորդներ (բացառությամբ հեռախոսի միջոցով օգտվողների) - 142 379 (տվյալները 2016թ. չորրորդ եռամսյակի համեմատ) (-662)

• Շարժական լայնաշերտ կապի բաժանորդագրություններ 62 231 (+3 649)

• Տվյալների հաղորդման ծառայություններից օգտվող բաժանորդներ (հեռախոսի միջոցով) - 387 630 (+40 780)

Vivacell -

• Լայնաշերտ ինտերնետ հասանելիության բաժանորդներ» (բացառությամբ հեռախոսի միջոցով օգտվողների) - 72,798 (- 1 725)

• Տվյալների հաղորդման ծառայություններից օգտվող բաժանորդներ (հեռախոսի միջոցով) - 1 283 151 (+22 279)

Ucom -

• Լայնաշերտ ինտերնետ հասանելիության բաժանորդներ (բացառությամբ հեռախոսի միջոցով օգտվողների) - 92 402 (+1 260)

• Շարժական լայնաշերտ կապի բաժանորդագրություններ - 129 112 (+4 468)

• Բջջային հեռախոսներով ինտերնետից օգտվողները - 205 298 (-66 675)

Rostelecom -

• Լայնաշերտ ինտերնետի բաժանորդագրություններ - 42 210 (+1585)

2017թ. առաջին եռամսյակի համեմատ, երբ ոլորտում նկատվում են տեմպերի աճի նվազում և նույնիսկ ցուցանիշների նահանջ, կարելի է տեսնել, որ հեռահաղորդակցության ոլորտը սկսել է ավելի աշխուժանալ։

Սոցիալական մեդիաների ոլորտում Հայաստանի ցանցային հատվածում նույնպես նկատվում են փոփոխություններ՝ նախորդ տարվա ցուցանիշների համեմատ։ Հիմնական լուրջ փոփոխությունն է Ինստագրամի կտրուկ աճը։

Օդնոկլասնիկին կարծես թե նահանջում է, և արդեն կարելի է ասել՝ այն չի հանդիսանում Հայաստանի թիվ մեկ սոցիալական ցանցը։ Ըստ Liveinternetտվյալների, Օդնոկլասնիկի այցելուների թիվը 2017թ. նվազել է, և հոկտեմբերին օրական կտրվածքով այցելուների թիվը հասել է 692 հազարի (տե՛ս Նկար 1).

2017թ. երրորդ եռամսյակում Ֆեյսբուքի այցելությունների թիվն ամսական կտրվածքով հասնում է արդեն 1 մլն 100 հազ.-ի, օրական կտրվածքով հարթակ այցելում է մոտ 690 հազար օգտատեր։ Այսինքն՝ թիվը հավասարվել է Օդնոկլասնիկի այցելուներին, ինչը հիմնականում եղել է Օդնոկլասնիկի այցելուների թվի նվազման պատճառով, քանի որ Ֆեյսբուքի դեպքում մեկ տարվա մեջ լսարանի աճը կազմել է ընդամենը 10%։

Ըստ Սիմիլարվեբի գնահատականի՝ Ֆեսյբուքի այցելուներն արդեն գերազանցում են Օդնոկլասնիկիին3։ Նաև առաջ է ընկել Յութուբը, որը դառնում է ակտիվ վիդեոբլոգերային հարթակ Հայաստանում, ինչը վերջին տարվա նորությունն է (տե՛ս Նկար 2).

Լսարանի լուրջ աճ է դիտվել Ինստագրամում։ Այստեղ տվյալ պահին Հայաստանից ամսական կտրվածքով այցելուների թիվը հասնում է 430 հազարի, իսկ օրական օգտատերերինը՝ 210 հազարի։ Համեմատության համար նշենք, որ մեկ տարի առաջ տվյալ ցուցանիշները կազմում էին 200 հազար և 110 հազար՝ համապատասխանաբար։ Այսինքն՝ Ինստագրամում մենք ունենք կրկնակիից ավելի աճ։

Թվիթեր և Վկոնտակտե հարթակների վերաբերյալ դժվար է գնահատականներ տալ։ Թվիթերն առայսօր չի հաջողում վիճակագրություն տալ փոքր շուկաների վերաբերյալ։ Իսկ Վկոնտակտեն, փաստացի, մեծամասնությունն օգտագործում է զուտ որպես երաժշտություն լսելու կամ ֆիլմեր դիտելու հարթակ։ Հայաստանում այն չի դառնում սոցցանցային մեծ շփման տիրույթ։

1 Ձևաչափ կապի և տեղեկատվական հեռահաղորդակցական տեխնոլոգիաների ոլորտի ցուցանիշների՝ ըստ հեռահաղորդակցության միջազգային միության (ՀՄՄ), http://mtcit.am/edfiles/files/Hashvetvutyunner/Havelvac1%202016.pdf

2 Համացանցի և բջջային կապի ներթափանցումը Հայաստան. 2016 թվական, http://www.noravank.am/arm/articles/detail.php?ELEMENT_ID=15955&sphrase_id=62912

3 Top sites ranking for all categories in Armenia, October 2017, https://www.similarweb.com/top-websites/armenia

Mobile users number in Armenia - 2016 3Q data

Mobile users number in Armenia in 3Q of 2016 (compared with 2016 2Q data) 


 3486480   - the number increased by 52 084 since 2016 2Q (penetration ~ 120%)


Distribution by mobile operators (and changes since 2014 4Q):

• Vivacell - 2 112 606  (+28 444)
• Beeline -   890 507   (+26 945)
• Ucom  -  483 367   (-3 305)

The number of mobile users using internet from phone is 1 891 078 (+ 229 132)

Distribution by mobile operators (and changes since 2016 2Q):

• Vivacell - 1 259 602    (+200 524)
• Armentel/Beeline - 365 042   (+27 147) 
• Ucom -   266 434  ( +1 461)

More about internet penetration in mobile in 2016 is here

Internet usage in Armenia - 2016 3Q data stats

Internet consumption in Armenia, data from 2016 3Q (some data from 2016 1Q).

All data from 3 mobile operators and all bigest ISPs web-sites.  (Data compared with  2016 2Q )։

General data:

• Broadband subscriptions: 265 480 (+4 835)

• Mobile broadband subscriptions:  247 140  (+15 442)

• Mobile phone internet users:   1 891 078   (+ 229 132)

Total internet subscriptions: 2 403 698 (+248 270)

Data by operators and ISPs: 

Armentel  -

• Broadband subscriptions -  142 607  (data from 2016 2Q compared with 2016 1Q)  (-+770) (Average internet consumption per subscription:  49 154 MB (+ 2  045 MB) )

• mobile broadband user   50 113  (+7 469 )     (Average internet consumption per subscription:   10 283  MB (+756 MB)) 

• mobile users using internet from phone  365 042   (+27 147)    

Vivacell -

• mobile broadband users   72 368   (+4 763)

(Average internet consumption per subscription: 15 339 MB  (+247 MB) ) 

• mobile users using internet from phone 1 259 602  (+200 524)

Ucom 

• Broadband subscriptions -   77 954   (data from 2016 1Q)  (+1 899)   (Average internet consumption per subscription: 59 788  MB (-40 MB) )

• mobile broadband user 124 659   (+3836)   (Average internet consumption per subscription:  16 445 MB (- 554 MB) ) 

• mobile users using internet from phone  266 434  ( +1 461)

Rostelecom

• Broadband subscriptions - 35 819  (data from 2016 2Q compared with 2016 1Q) (+675)  (Average internet consumption per subscription:   74 676  MB (+ 1 205 MB)) 

    Interactive

• Broadband subscriptions -   5  212 (data from 2016 2Q compared with 2016 1Q) (+86) 

Arpinet

• Broadband subscriptions -  2 675 (+102)

Web

• Broadband subscriptions -   1 213   (data from 2016 2Q) (+28)